Dlaczego rośnie rata kredytu?
To pytanie, które zadaje sobie duża część osób posiadających kredyt hipoteczny w Polsce. Najprostszą odpowiedzią, którą można wszędzie usłyszeć, jest wzrost stóp procentowych w Polsce, natomiast jak to wygląda w praktyce?
W Polsce od lat największa popularnością cieszyły i cieszą się kredyty hipoteczne ze zmiennym oprocentowaniem (stanowią ponad 95% wszystkich kredytów hipotecznych w Polsce), na które składała się część stała – marża banku zapisana w umowie oraz część zmienna – WIBOR i to właśnie WIBOR ma największy wpływ na obecne wzrosty rat kredytów hipotecznych
Wyjaśnijmy najpierw czym jest sam WIBOR
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) w największym skrócie, jest to stopa procentowa po jakiej banki komercyjne udzielają sobie pożyczek na rynku międzybankowym. Sam WIBOR z kolei jest w dużej mierze uzależniony od stóp Narodowego Banku Polskiego (NBP), konkretnie od głównej stopy referencyjnej. W uproszczeniu im wyższe stopy procentowe NBP tym wyższy WIBOR i odwrotnie.
Co ma wpływ na stopy procentowe i dlaczego w ostatnim czasie tak mocno rosną?
Najważniejszym czynnikiem powodującym wzrost stóp procentowych w Polsce w ostatnich miesiącach, ma stale rosnąca inflacja, czyli wzrost cen produktów i usług. W ostatnim roku mogliśmy zaobserwować jej znaczny wzrost z poziomu 3,2% (CPI – marzec 2021) do poziomu 11,0% (CPI – marzec 2022), co jest wynikiem nie widzianym w Polsce od ponad 20 lat.
Wpływ na inflację i przyczyny jej wzrostu ma wiele czynników, którym można byłoby poświęcić odrębny artykuł. Do najważniejszych z nich należy na pewno zaliczyć: wzrost cen surowców na rynkach światowych (co za tym idzie wzrost kosztów produkcji) czy wysoki popyt konsumpcyjny, na który wpływ miały m.in. długo utrzymywane niskie stopy procentowe (obniżone celowo niemal do 0%) w czasie pandemii Covid-19, aby nie dopuścić do załamania się gospodarki. Ostatnim czynnikiem, ale bardzo istotnym, z którym mamy do czynienia od ponad 2 miesięcy jest wojna tocząca się na Ukrainie, a jej skutkiem są wzrosty cen surowców (głównie ropa naftowa i gaz) oraz żywności, w szczególności produktów rolno-spożywczych, których Ukraina i Rosja są znaczącymi eksporterami.
Dlaczego NBP podnosi stopy procentowe?
Podstawowym zadaniem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen i każdy z banków centralnych na świecie ma założony tzw. cel inflacyjny. W Polsce od 2003 roku, zgodnie z opracowaną prze Radę Polityki Pieniężnej (RPP), strategią polityki pieniężnej ten cel wynosi 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem +/- 1%. Jednym z głównych narzędzi do realizacji tego celu są właśnie stopy procentowe.
Podwyżki stóp procentowych, powodują wzrost ceny pieniądza, NBP pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej niż dotychczas cenie, a banki komercyjne udzielają wyżej oprocentowanych kredytów, zarówno konsumpcyjny jak i firmowych. Kredyty stają się drogie, zaczynają się cieszyć co raz mniejszym zainteresowaniem, przez co przedsiębiorcy zaczynają mniej inwestować w swoje firmy, ludzie zaczynają mniej kupować, a zwiększają skłonność do oszczędzania i lokowania swoich pieniędzy. Te czynniki sprawiają, że konsumpcja spada, a w raz z nią spowalnia inflacja.
Jaki to ma bezpośredni wpływ na ratę?
Znaczący wzrost inflacji zmusił NBP do podjęcia radykalnych działań i od października 2021 roku zaczął się szybki wzrost stóp procentowych. RPP na siedmiu posiedzeniach z rzędu podnosiła główną stopę referencyjną z poziomu 0,1% (wrzesień 2021) do dzisiejszych 4,5% (kwiecień 2022), co finalnie przełożyło się na wzrost WIBOR-u, czyli składnika oprocentowania większości kredytów hipotecznych w Polsce. Banki w Polsce stosuję najczęściej WIBOR 3 lub 6 miesięczny (tzw. WIBOR 3M lub 6M), które różnią się od siebie nieznacznie wartością, ale co ważne, z taką częstotliwością są też aktualizowane w danym banku, tzn. jeśli ktoś ma kredyt oparty o WIBOR 6M i ostatnią aktualizację oprocentowanie w swoim kredycie miał np. w listopadzie 2021 (gdzie byliśmy po dwóch podwyżkach stóp procentowych i WIBOR 6M był w okolicach 1,65%) to kolejna aktualizacja i znaczący wzrost oprocentowania, czeka go w maju 2022, gdzie dzisiejsze poziomy WIBOR wynoszą już blisko 6%.
Podsumowując
Na oprocentowanie kredytu hipotecznego ze zmiennym oprocentowaniem, składa się stała, niezmienna, zapisana w umowie marża (np. w wysokości 1,80%) + część zmienna, czyli WIBOR. Wraz ze wzrostem WIBOR-u, zmienia się całkowite oprocentowanie kredytu, a co za tym idzie zwiększa się rata. W zależności o tego czy Nasz kredyt jest oparty o WIBOR 3M lub 6M, nasze oprocentowanie na kredycie jest aktualizowane odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy.
Na koniec przykład obrazujący dzisiejsze wzrosty rat
Osoba która brała kredyt w lipcu 2021 roku mogła liczyć na oprocentowanie całkowite w wysokości 2,21% (marża 2,0% + 0,21% WIBOR 3M), co przy 25 letnim kredycie, na kwotę 300.000 zł z ratą równą, dawało obciążenie miesięczne w wysokości 1.302,46 zł.
Dziś po wzrostach stóp procentowych i wzroście WIBOR-u ten sam kredyt ma oprocentowanie 7,74% (marża 2,0% + 5,74% WIBOR 3M) i ratę 2.264,02 zł